شی باتر یا کره شی یک روغن گیاهی است که از دانههای روغنی درخت شی در آفریقا استخراج میشود. از آن جایی که این روغن جامد است و شکلی مشابه کره دارد، به آن کره شی میگویند. کاربرد بسیار زیاد این روغن در درمان بیماریهای پوست و مو در وهله اول برای مردم آفریقا مشخص شد. به مرور زمان پای شی باتر به کشورهای دیگر هم باز شد تا همه بتوانند از این روغن شگفت انگیز استفاده کنند.
شی باتر چگونه به دست می آید؟
نحوه استخراج شی باتر جالب و بسیار ساده است. ابتدا مغز هسته میوه درخت شی را جدا میکنند. سپس آن را به صورت پودر درمیآورند و در آب جوش میجوشانند. روغن آن جدا میشود و بالای آب میایستد. زمانی که آب سرد شد، کره به رنگ سفید و جامد در میآید.
موارد استفاده شی باتر
شی باتر قرنهاست که به عنوان یک ماده آرایشی مورد استفاده قرار میگیرد. با این که نام این روغن در ایران تنها چند سال است که به گوش رسیده است اما بومیان آفریقا از خواص آن قرنهاست استفاده میکنند. دلیل این موضوع، غلظت بالای ویتامینها و اسیدهای چرب موجود در آن است. موادی که در ترکیبات شی باتر به کار رفتهاند باعث شده تا این روغن یک محصول عالی برای پوست و مو باشد. بیشترین استفاده از شی باتر در روغن تراپی پوست و مو است.
آیا شی باتر حساسیت ایجاد میکند؟
با این که شی باتر از نوعی آجیل استخراج شده است اما به ندرت باعث ایجاد حساسیت میشود. شی باتر محصول یک درخت است اما بر خلاف بیشتر آجیلهای دیگر که ماده آلرژی زا دارند، این محصول کمترین ترکیبات حساسیت زا را دارد. به همین دلیل در بسیاری از لوازم آرایشی از شی باتر استفاده میکنند. با این حال ممکن است استفاده از آن برای برخی از افراد حساسیت زا باشد.
این روغن هیچ ماده تحریک کننده شیمیایی در ساختارش ندارد. منافذ پوست را مسدود نمیکند و هیچ اثری از خشکی پوست باقی نمیگذارد. به همین دلیل برای هر نوع پوستی مناسب است.
شی باتر یک مرطوب کننده قوی است!
شی باتر به طور معمول به خاطر اثرات طولانی مدتی که در آبرسانی دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. در این روغن اسیدهای چرب لینولئیک، اولئیک، استناریک و پالمتیک وجود دارد که باعث رطوبت رسانی به پوست و مو میشود. درواقع این روغن به علت جذب بالایی که دارد، وارد پوست و مو میشود. پوست نیز در چنین شرایطی به بازسازی لیپیدها میپردازد و رطوبت ایجاد میکند. لیپیدهای به وجود آمده مانعی بین پوست و محیط بیرون ایجاد میکنند. بدین ترتیب رطوبت درون پوست حفظ میشود.
شی باتر پوست را چرب نمیکند!
یکی از مهمترین دلایلی که خرید شی باتر و استفاده از آن را افزایش داده است، عدم چرب شدن پوست و مو در هنگام استفاده از شی باتر است. با این که این محصول کاملا چرب است و شکل کرهای آن نشان از چربی بالای آن است اما به خاطر جذب سریع، اثری از چربی به جای نمیگذارد. اسید لینولئیک و اسید اولئیک باعث تعادل چربی روی پوست میشوند و جذب این روغن را تسریع میکنند.
شی باتر یک ضد التهاب قوی است!
بومیان آفریقا از این روغن به خاطر خاصیت ضد التهابی بالایی که دارد، برای درمان اگزما استفاده میکنند. وقتی شی باتر روی پوست قرار میگیرد، سیتوکینها و سایر موادی که باعث ایجاد التهاب میشود، کمتر ترشح میشوند. به همین دلیل تحریکات ناشی از عوامل محیطی همچون خشکی هوا و اگزما با این روغن به حداقل میرسد.
شی باتر یک آنتی اکسیدان قوی است!
آنتی اکسیدان ها با جذب رادیکال های آزاد باعث سلامت سلولها میشوند. حال اگر جذب رادیکال های آزاد روی پوست باشد، میتوان از پیری سلولها پیشگیری کرد. شی باتر حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین E و A است. به این معنی که باعث تقویت فعالیت آنتی اکسیدان ها میشود.
شی باتر یک ضد باکتری و ضد قارچ قوی است!
خاصیت ضد باکتریایی شی باتر در سال 2012 اثبات شده است. از این خاصیت میتوان در درمان آکنه و جوش های باکتریایی استفاده کرد. از طرفی از آن جایی که این روغن جذب سریع اپیدرم میشود، لایه خارجی پوست را قفل میکند. بنابراین پوست خشک نمیشود و تعادلی بین چربی های پوست ایجاد میکند. به همین دلیل از ورود باکتریهایی که منجر به آکنه در پوست میشوند، جلوگیری میکند. . همچنین این روغن در درمان عفونت های قارچی پوست قدرتمند است. اگرچه نمیتوان تمام عفونت های قارچی را با شی باتر از بین برد، اما میتوان قارچ هایی که معمولا ورزشکاران در پوستشان ایجاد میشوند را درمان کرد.
تقویت کننده کلاژن های پوست است!
چه چیزی بهتر از این که فرایند تخریب کلاژن سازی پوست متوقف شود؟ شی باتر حاوی تری ترپن است و این ماده، به طور طبیعی باعث توقف تخریب فیبر کلاژن میشود. این روغن گیاهی با نگهداری رشته های کلاژنی، باعث کاهش ایجاد چین و چروک در پوست میشوند.
بازسازی سریعتر سلول های پوست با شی باتر
یکی دیگر از فواید شی باتر، بازسازی سلولهای پوست است. بدن به طور روزانه بین 30 تا 40 هزار سلول مرده دارد که از آن خلاص میشود. اگر سرعت خلاص شدن از این سلولها زیاد باشد و رطوبت کافی در پوست نباشد، پوست خشک میشود. اگر سرعت خلاص شدن از این سلولهای مرده کم باشد، پوست کدر و مرده دیده میشود. شی باتر با خاصیت مرطوب کنندگی و آنتی اکسیدانی که دارد، به بازسازی سریعتر سلولهای پوست کمک میکند. بدین ترتیب زمانی که سلولهای مرده ریزش پیدا کردند، سلولهای تازه جایگزین آنها میشوند.
درمان اسکار و زخم با شی باتر
درمان زخم و آسکار همیشه یک معظل مهم برای بیماران است. به ویژه اگر این زخم ردی از خود به جای بگذارد. به نظر میرسد که شی باتر از تولید فیبروبلاست های کلوئید و ایجاد بافت اسکار پیشگیری میکند. این روغن سلولهای سالمی که در حال رشد هستند را به جای اصلی خود هدایت میکند.
شی باتر شوره سر را درمان میکند!
یکی از بهترین روشهای درمان شوره سر، بازگرداندن رطوبت به پوست خشک سر است. پوست خشک سر به علت تحریکات ایجاد شده، شوره میزند. در سال 2018 یک منبع معتبر درباره شی باتر اعلام کرد که اگر شی باتر با سایر مرطوب کنندههای مناسب در پوست سر استفاده شود، پوسته شوره سر کاهش مییابد. با این حال هنوز اثرات استفاده انفرادی از این روغن در درمان شوره سر به اثبات نرسیده است.
شی باتر شکستگی مو را درمان میکند!
از آن جایی که شی باتر یک رطوبت رسان فوق العاده است، مانع از شکستگی موها میشود. این روغن مقاومت قابل توجهی در برابر شکستگی موها ایجاد میکند.
شی باتر در تسکین نیش زنبور و حشرات
طبق تجربیات، استفاده از شی باتر در درمان و کاهش تورم ناشی از گزش حشرات به ویژه نیش زنبور کاربرد دارد. البته برای این موضوع هیچ تحقیقات بالینی انجام نشده و تنها با توجه به شواهد، استفاده از این روغن برای چنین شرایطی پیشنهاد میشود. در هنگام گزش حشرات به خاطر داشته باشید که اولویت مراجعه شما به پزشک است. تنها پزشک میتواند نوع گزش را تشخیص دهد. برخی از گزشها سمی هستند و نباید با درمانهای خانگی، اقدام به رفع اثرات آن کرد.